Ginekologija je grana medicine koja se bavi proučavanjem ženskog reproduktivnog sistema, njegovim bolestima i načinima liječenja.
Pregledi su namijenjeni svim ženama od 16. godine, pa do kraja života.
Preporuka je da se ginekološki pregled obavi bar jednom godišnje, i češće na preporuku ginekologa. Redovni ginekološki pregledi su iznimno važni za zdravlje svake žene.
Vrsta pregleda zavisi od toga da li pacijentkinja dolazi zbog nekih ginekoloških tegoba ili na redovan preventivni pregled.
Kada se treba javiti ginekologu:
Osnovni ginekološki pregled se sastoji iz:
Papanikolau test je bezbolan, jednostavan i neizostavan u redovnom ginekološkom pregledu, a služi za rano otkrivanje prekaceroza i karcinoma grlića materice. Ovaj test pokazuje pojavu upale, prisustvo atipičnih ćelija ili ćelija raka grlića materice.
Najbolje je uzorak uzimati izmedu 10. i 20. dana menstrualnog ciklusa, a prije uzimanja brisa zabranjena je primjena vaginaleta i vaginalnih ispiranja, kao i seksualni odnos 24-48h.
Pravilno uzimanje Papanikolau brisa vrši se posebnim drvenim špatulama sa zatupljenim vrhom ili četkicama, bris se s drvene špatule i štapića prenosi na stakalce koje se uranja u alkohol radi fiksiranja ćelija i potom boji specijalnom metodom kako bi se ćelije mogle dalje mikroskopski analizirati.
Rezultati PAPA testa mogu biti:
I i II grupa- nalaz uredan
III grupa- sumnjiv nalaz koji može biti uzrokovan pojavom infekcije ili ukazivati na postojanje premalignih promena na ćelijama (potrebno ponoviti nakon terapije ukoliko se sumnja na infekciju)
IV i V grupa- ukazuju na pojavu kancerogenih ćelija u brisu.
Kolposkopija uz PAPA test predstavlja primarnu metodu u prevenciji raka grlića materice. Osnovna namjena ovog pregleda je da se uoče abnormalnosti sluznice koje nisu vidljive golim okom, nakon čega se radi ciljana biopsija i uzima uzorak tkiva za patohistološku analizu.
Cilj ovih pregleda je rano otkrivanje premalignih stanja cijom pravovremenom terapijom smanjujemo šansu za razvojem karcinoma.
Kolposkopija se danas sve više uvodi u redovan ginekološki pregled, dok je obavezna kao dopuna u slučaju abnormalnog PAPA testa. Razlozi zbog kojih se radi kolposkopija mogu da budu promjene na grliću materice u vidu “ranice”, ukoliko se javlja krvarenje nakon odnosa, te promjene u vidu genitalnih bradavica izazvanih HPV virusom, polipi, upalne promjene grlica materice.
Priprema podrazumijeva da se dan ranije ne koriste vaginalete, ne nanose dezinfekciona sredstva i izbjegava seksualni odnos.
Pregled se izvodi u uobičajenom položaju za ginekološki pregled, kolposkopom se pod uvećanjem posmatra grlić materice i tokom pregleda se koriste rastvori koji mogu izazvati blago peckanje. Pregled počinje premazivanjem grlića rastvorom sirćetne kiseline koja omogućava da eventualne promjene postanu vidljive. Grlić materice se nakon toga boji i Lugolovim rastvorom i sva polja koja se ne oboje, obično su mjesta potencijalnog rizika.
U zavisnosti od nalaza, pregled se radi na svakih 6 ili 12 mjeseci.
Za razliku od standardnog ultrazvučnog pregleda, ova metoda pomoću 4D tehnologije prikazuje snimak bebe u realnom vremenu i pokretu. Značajan je za procjenu razvoja bebe i pouzdano ukazuje na poremećaje kod djeteta ukoliko oni postoje (deformitet skeletnog sistema, poremećaj u neurološkom razvoju).
Pregled se obavlja po tačno određenom protokolu kako bi se utvrdio razvoj ploda, protok krvi kroz tkiva i organe, kao i da li postoje određene funkcionalne smetnje na organima.
Pregled se radi u 12. nedjelji trudnoće i između 20. i 24. nedjelje trudnoće.
Primjena 4D ultrazvučnih aparata u ginekologiji i trudnoći omogućava:
• analizu razvoja ploda,
• praćenje višeplodnih i visoko rizičnih trudnoća,
• detekciju anomalija ploda,
• lokalizaciju placente (posteljice), njene građe i eventualnih oštećenja,
• detekciju vanmateričnih trudnoća i ostalih abnormalnosti trudnoće.
HPV tipizacija je analiza kojom se iz materijala uzetog putem brisa utvrđuje postojanje humanog papiloma virusa (HPV) i određuje tip virusa.
HPV infekcija je polno prenosiva bolest koju izaziva HPV – humani papiloma virus. Postoji više od 130 tipova HPV virusa koji su podijeljeni u dvije grupe: niskorizični koji uzrokuju kondilome (bradavice) i visokorizični koji uzrokuju cervikalne displazije i karcinom grlica maternice.
Usljed abnormalnog PAPA testa, kolposkopski uočenih "ranica" ili pojave kondiloma, tokom ginekološkog pregleda se uzima bris koji se dalje šalje u laboratoriju na analizu prisustva genitalnih HPV tipova.
Ovom metodom se vrši identifikacija HPV niskog rizika (6, 11, 42, 44 i 45) i visokog rizika (16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 56, 58, 59, 66 i 68).
Prije uzimanja uzoraka za HPV tipizaciju preporučuje se suzdržavanje od seksualnog odnosa 24 do 48 sati prije postupka, takože ne koristiti vaginalete i kupke za intimnu higijenu.
Prim. dr Nebojša Jovanović, specijalista ginekologije i akušerstva